Ik vertrek. Of eigenlijk: ‘we vertrekken’. Ik ga vanaf augustus een jaar met mijn gezin in Zweden wonen. Op het platteland, in een rood-wit huis met een groot weiland voor de deur, een bos erachter en een meer om de hoek. Dat kan omdat ik komend theaterseizoen voor het eerst in negen jaar niet in de theaters sta; door dat ‘sabbatical’ kunnen we er nu met z’n allen een jaar echt tussenuit.

Een van de redenen om naar Zweden te gaan is dat mijn moeder Zweeds is. Hoewel ik niet tweetalig ben opgevoed heb ik tot mijn zestiende wel ongeveer elke zomer in Zweden doorgebracht en er later ook stage gelopen. En ik kom er nog steeds elk jaar. Als je mij vraagt uit welk land ik kom zeg ik Nederland, maar Zweden is mijn ‘bonusland’. Alleen, de laatste keer dat ik er langere tijd achter elkaar verbleef is al weer een tijd geleden. En we hebben drie kleine jongens die we ook kennis willen laten maken met het land en de cultuur.

Ook ben ik ik moe. Best wel moe. Ik heb vele jaren van alles naast elkaar gedaan en met heel veel plezier: cabaretprogramma’s maken, columns in de krant en op de radio, werken als onderzoeker/ontwerper bij de TU, een gezin beginnen, schrijven voor TV, sidekick bij de radio, een liedjesprogramma maken, een huis kopen en dat drie keer verbouwen. Lange tijd was het geen probleem om het allemaal naast elkaar te doen, ik had eigenlijk altijd meer dan genoeg energie. Toen kwam er een tijd dat ik me voorhield dat het allemaal nog wel naast elkaar kon, maar vorig jaar concludeerde ik: eh nee, het gaat niet meer. Ik merk dat ik ook steeds vaker om me heen kijk en denk: waarom is iedereen hier altijd zo druk en gestrest? Waarbij aangetekend dat die drukte natuurlijk minstens zo hard in mijn hoofd zit als om me heen, en dat hoofd gaat natuurlijk gewoon mee naar Zweden.

Maar het is dan ook weer niet zo dat ik dat jaar in Zweden niks ga doen. Iets van rust ja, maar vooral ook rust om ruimte te maken voor nieuwe dingen. Zo ga ik een populairwetenschappelijk boek schrijven over gebruiksgericht ontwerpen. Een lokale universiteit is zo vriendelijk geweest om mij een bureau en een koffiepas aan te bieden zodat ik daar rustig aan dat boek kan gaan zitten. Verder ga ik ook gewoon door met mijn ‘Hoe moeilijk kan het zijn?’-column voor de Volkskrant. En dikke kans dat ik een en ander ga schrijven over wat ik daar meemaak, want schrijven is nu eenmaal mijn overdrukventiel. Lijkt me leuk om iets van een serie columns te schrijven, nu eens niet over ontwerpen, maar over hoe het is om vanuit het stadse Nederland ineens plompverloren een jaar op het Zweedse platteland door te brengen. Waar en hoe die columns zouden verschijnen, dat moet nog vorm krijgen. Ik zie wel.

En verder ga ik in alle rust en vrijheid nadenken over mijn nieuwe cabaretprogramma, dat ik vanaf 2020 ga spelen. Want ik kom terug, ik ben niet van plan om een Bed & Breakfast te beginnen op het Zweedse platteland, daarvoor hou ik teveel van het theater en van alles wat ik in Nederland heb.

Wil je op de hoogte blijven, volg me dan op Twitter, Facebook of Instagram, daar blijf ik zeker het een en ander plaatsen. En als je een mailtje wil krijgen wanneer de speellijst voor mijn nieuwe cabaretprogramma uiteindelijk online komt, dan kun je je inschrijven voor mijn Optreedalarm.

Uitgeverij Maven Publishing brengt begin juni een nieuwe bundel uit van Jaspers ‘Hoe moeilijk kan het zijn?’-columns, dit keer onder de titel ‘Ligt het het nou aan mij?‘.

Ligt het nou aan mij is – na ‘Hoe moeilijk kan het zijn?‘ de tweede bundeling van deze populaire columns uit de Volkskrant, met nieuwe (pijnlijk grappige) gebruiksproblemen en heldere analyses. Dit keer zijn de stukken bovendien gerangschikt aan de hand van de plek van de ontwerpen in ons dagelijks leven – zoals thuis, op internet, fietsen, of op vakantie – waardoor een breder beeld ontstaat van de uitdagingen bij het ontwerpen voor die specifieke soort producten of voor die sector. Ook is elke column voorzien van een humoristisch-informatieve illustratie. Dit boek is een toegankelijke kennismaking met de wereld van gebruiksgericht ontwerpen, vergezeld van de nodige grinniks, giechels en opgetrokken wenkbrauwen.

De boekpresentatie van Ligt het nou aan mij? is op 7 juni in Pakhuis de Zwijger in Amsterdam

Jaspers derde show, Onder de Streep, wordt zaterdagnacht 17 maart uitgezonden door BNN-VARA om 00:45 op NPO3.

In Onder de Streep brengt Jasper van Kuijk alleen maar zichzelf en zijn worsteling met de overdaad aan kennis die we tegenwoordig tot onze beschikking hebben mee. En waar dat aan het begin van de voorstelling nog leidt tot een lastige, maar leuke worsteling met teveel feitjes, blijkt gaandeweg dat er grimmiger dilemma’s op ons pad liggen. Zeker weten, onze behoefte om alles zeker te weten, dat is waar Onder de Streep over gaat. Van Kuijk daagt je uit een keer niks op te zoeken en je over te geven aan de verrassing en gewoon Onder de Streep te gaan.

In theaterseizoen 2019/2020 maak ik even geen nieuwe voorstelling. Zo, dat is eruit. Ik heb er lang over nagedacht, maar ik moet even een jaar wat ruimte. In mijn hoofd en in mijn leven. Komend theaterseizoen speel ik de reprise van mijn huidige voorstelling Janus, daarna neem ik een seizoen vrijaf (van theater), om vervolgens terug te komen met een nieuwe show.

Aan het eind van komend seizoen heb ik, sinds ik in 2010 Cameretten won, 9 jaar onafgebroken in de theaters gestaan met vier cabaretprogramma’s. En tussen de bedrijven door maakte ik ook nog een liedprogramma. Daarnaast bleef ik parttime bij de TU Delft werken, waar ik een soort van per ongeluk vakcoördinator werd en een onderzoeks/ontwerpproject rond de OV-chipkaart veel groter werd dan ik ooit had bedacht. Verder schrijf ik natuurlijk mijn ‘Hoe Moeilijk Kan Het Zijn?’-column voor de Volkskrant en werd ik afgelopen jaar daarnaast sidekick bij het Radio1-programma Spraakmakers en columnist bij Radio EenVandaag. Oh ja, ik kreeg in die jaren ook nog drie kinderen, kocht een huis en verbouwde drie keer (ik kan het iedereen afraden, drie verbouwingen). Tijd voor rust? Nee, tijd voor meer. Of eigenlijk: tijd voor anders.

Nadat Jaspers gastcolumn bij EenVandaag over zijn voormalige thuisstad Den Helder tot de nodige hilariteit leidde, werd hij toegevoegd aan de columnistencarroussel voor de politieke vrijdaguitzending van Radio Eenvandaag. Zo eens in de drie weken mag hij vijf minuten leeglopen op een actueel onderwerp dat raakt aan de Nederlandse politiek:

29 juni: De EU is een trio
“De EU is een prachtige droom, maar de praktijk valt vaak zo tegen. Er genoeg mensen – met name mannen – die fantaseren van een trio. En dat is een mooie droom maar in de praktijk is het toch altijd onbeholpen met nét te veel handen en voelt altijd iemand zich tekortgedaan. Als mijn vriendin meeluistert: dit heb ik van horen zeggen.”
> Lees en luister

18 mei: Donorendum
“Maar ondanks dat staat D66 van alle partijen in de coalitie nog altijd het positiefst tegenover het referendum. De Christen Unie laat zich liever leiden door hogerhand dan van onderop, de VVD zou de partijnaam nog het liefst veranderen in Volkspartij voor Vrijheid en Indirecte Democratie, en Sybrand Buma maakt al jarenlang duidelijk dat hij überhaupt niks heeft met mensen.”
> Lees en luister

27 april: Republikeinendag
“Maar het grootste probleem van de republikeinen is: ze zijn niet gezellig, en het koningshuis wel. Als íemand weet hoe je mensen moet vermaken, dan zijn het de Oranjes. Die zijn de overtreffende trap van de Romeinse keizers, die de mensen brood en spelen gaven. Wat doen de Oranjes: koekhappen. Bam, brood én spelen tégelijk.”
> Lees en luister

6 april: Raadsleden
“Dus kort samengevat ziet het beloningsbeleid van de VVD er als volgt uit. Gemeenteraadsleden en leraren, met te weinig geld en een prima imago, die geef je een imagecampagne. En grootverdieners in de publieke sector, die geen goed imago hebben, juist omdat ze zoveel verdienen, die geef je meer geld.”
> Lees en luister

Van 11 t/m 14 juni was Jasper weekschrijver bij het VPRO radio 1 progamma Nooit Meer Slapen. Elke dag, aan het begin van de nacht deelde hij zijn visie op de dag die zojuist voorbij was. De columns kun je hier teruglezen:

– Maandag 11 juni: De Gek

– Dinsdag 12 juni: Logica

– Woensdag 13 juni: Noord-Macedonië

– Donderdag 14 juni: Voetbalshirtje

Jasper was zaterdag 24 maart te gast in het Radio 1-programma De Taalstaat, in de rubriek De Digitaalstaat. Het ging over zijn talige tekstkronkels in de digitale krochten. Met aandacht voor het taalgebruik rond de gemeenteraadsverkiezingen en bij het referendum over de WIV (of sleepwet, net hoe u wilt).

In de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen hield Radio EenVandaag een lokatieuitzending in Den Helder. Jasper deed een column over zijn oude thuisstad.

“Als je op de vraag waar je bent opgegroeid antwoord met ‘Den Helder’, dan kun je meestal rekenen op een wat meewarige blik. Alsof je anno 2018 nog steeds in een Lada rijdt en daar bovenop net de diagnose terminale cholera hebt gekregen. Als Donald Trump Den Helder had gekend had hij het waarschijnlijk een shithole city genoemd.”

Bekijk en beluister de hele column hier.

Naar aanleiding van de première van Janus werd Jasper geïnterviewd door de Volkskrant. Het werd een geanimeerd gesprek over twijfel, filterbubbels en radicale nuance (of genuanceerde polarisatie, net van welke kant je het bekijkt).

Ik ben andere mensen gaan volgen op Twitter, buiten mijn links-van-het-midden-filterbubbel. Ik heb mezelf verplicht geïnformeerd te zijn en informatie bij verschillende bronnen te halen, en om mijn meningen steeds te scherpen en te spiegelen aan die van anderen. Bij alles wat ik vond, moest ik de andere kant opzoeken en verdedigen.

Het volledige interview is hier te lezen.

Column tijdens de Volkskrant columnistenmarathon 2018:

Vlak voordat ze in Charlottesville werd doodgereden bij een protest tegen neonazi’s, schreef Heather Heyer op Facebook: ‘If you’re not outraged, you’re not paying attention.’

Ik let op. Ik houd het nieuws in de gaten, lees verschillende kranten. Maar waarom ben ik dan niet woedend? Verbijsterd, ja. Boos zelfs misschien. Maar woedend?

Terwijl er in 2017 genoeg was om woedend over te zijn. Bedrijfswinsten stegen, maar lonen nauwelijks. Het onverholen racisme nam toe en het verholen racisme misschien nog wel meer. 1,4 miljard om Shell en Unilever hier te houden, terwijl de uitstroom van leraren gestopt moet worden met een imagocampagne. Gordon die niet trouwde. Het Nederlands elftal. Gewoon, alles aan het Nederlands elftal.

Dus waarom geen woede? Juist omdát ik, doordat ik geïnformeerd ben, ook de tegenargumenten ken. Dat xenofobie gevoed wordt door onzekerheid over de toekomst. Dat een overheid die mensen pampert, mensen initiatiefloos maakt. Klinkt allemaal redelijk. Redelijk genoeg voor net dat beetje twijfel dat woede smoort. Pro-tabakslobbyisten noemden twijfel hun voornaamste wapen. Zolang er ook maar een beetje twijfel zou zijn over de dodelijkheid van sigaretten, zou er niks veranderen.

Twijfel als wapen. Misschien is dát wel waarop ik in 2017 níét goed genoeg gelet heb.