Waarom stemmen we niet elektronisch, met een stemcomputer of via internet? Met potlood en papier is toch hopeloos ouderwets? Mogelijke voordelen: hogere opkomst, lagere kosten, snellere uitslag en minder onbedoeld ongeldige stemmen. In Estland is het al sinds 2005 mogelijk via internet het parlement te kiezen. Het kan dus gewoon. Alleen concludeerde een onderzoeksteam dat het systeem te hacken is.
Onder de tegenstanders van stemcomputers vind je veel informatici. Het geeft te denken als mensen die bijna alles met een computer willen doen er niet mee willen stemmen. Dit zijn de mensen die echt snappen hoe elektronische stemsystemen werken en die vinden dat het gevaar van manipulatie te groot is. Internetbankieren is ook te hacken, maar in dat geval ben je geld kwijt en niet een heel land.
MOEILIJK TE BEÏNVLOEDEN
Dat ouderwetse papier is omslachtig en bewerkelijk, maar juist daardoor moeilijker door kwaadwillenden te beïnvloeden. Stel dat een politieke partij, of de inlichtingendienst van een ander land, een verkiezingsproces wil beïnvloeden. Bij elektronisch stemmen kun je dat relatief onzichtbaar doen, door de software van stemcomputers of het centrale telsysteem te herschrijven. Omdat elektronische stemmen onzichtbaar zijn, is fraude moeilijker te detecteren dan bij papier. Een groot voordeel van papier is ook dat je bij onregelmatigheden terug kunt naar die stapel stembiljetten.
Bij het selecteren van de technologie voor een systeem gaat het er niet om om de nieuwste technologie te kiezen, maar de beste. En kiezen met papieren stembiljetten mag voelen als een anachronisme, maar als je doel is om verkiezingen veilig, anoniem en verifieerbaar te maken, zijn papieren stembiljetten een technologie superieur aan computers.
INTERNETSTEMMEN AAN NAAR 4848
Maar Nederland zou Nederland niet zijn als het geen compromis had kunnen vinden. De ‘Commissie Onderzoek Elektronisch Stemmen in het Stemlokaal’ adviseerde toch over te stappen op een stemcomputer: eentje die een papieren biljet uitspuugt. Een ‘stemprinter’ dus eigenlijk. De kleine biljetten zijn machinaal, en dus sneller, te tellen.
Dan moet je wel nog naar het stemlokaal. Maar als die 500 meter naar het stemlokaal een te grote barrière is, ben je kennelijk niet héél gemotiveerd om te stemmen. Noem het de stemdrempel.
Deze column verscheen in de Volkskrant op 9 april 2016
Foto: European Parliament