Tesla heeft zijn patenten op de technologie voor elektrische auto’s vrijgegeven. Het verleidde nrc.next ertoe om in een profiel van Tesia’s oprichter en eigenaar Elon Musk te concluderen dat ‘het Musk niet alleen om geld is te doen’. Hoogleraar en SER-lid Aukje Nauta zei naar aanleiding van het artikel op Twitter dat ‘de contouren van een prosociale economie zich beginnen af te tekenen’. Roel Welsing, hoofd Marketing van de Triodos Bank, zag in zijn column in Marketing Tribune in Testa’s actie een teken dat inmiddels ‘delen, co-creatie, openheid en transparantie vanzelfsprekend zijn’.
Naïef.
Wellicht dat geld niet het enige is wat Musk drijft, maar dat kun je niet afleiden uit het vrijgeven van patenten. Tesla maakt verlies. En hard ook, alleen al in het laatste kwartaal verloor het bedrijf 154 miljoen dollar. Het enige wat daartegen helpt, is meer auto’s verkopen. Daarvoor moet de elektrische auto het vertrouwen van consumenten winnen en dan helpt het als 1) er veel mensen in zo’n apparaat rijden en 2) de benodigde infrastructuur aanwezig is om elektrische auto’s op te laden. In Nederland rijden acht miljoen auto’s rond en volgens de RVO zijn zo’n vijftigduizend daarvan (deels) elektrisch. Dat is 0,6 %. Werk aan de winkel dus.
Superondernemer Musk heeft zijn sporen verdiend in Silicon Valley, onder meer als oprichter van PayPal. Bij start-ups in Silicon Valley is de regel: eerst marktaandeel veroveren en dan pas zoeken naar een businessmodel. Facebook harkte eerst zo snel mogelijk zo veel mogelijk gebruikers binnen en begon daarna advertentiemodellen te ontwikkelen. Dat is wat Musk nu aan het doen is. Hij zei het zelf al in de blogpost waarmee hij Testa’s actie aankondigde: door patenten te delen kan het aantal aanbieders van elektrische auto’s toenemen en kan de technologie zich sneller ontwikkelen. Precies wat nodig is om het op te nemen tegen de al ver ontwikkelde, misschien wel uitontwikkelde, verbrandingsmotor. En om te winnen van die andere veelbelovende technologie: waterstof.
Toyota kondigde begin dit jaar aan exact hetzelfde te doen als Tesla: al zijn patenten op een vernieuwende, milieuvriendelijkere aandrijftechnologie, in dit geval waterstof, vrijgeven. Wil Toyota nu ook al de wereld redden? Welnee, het beursgenoteerde Toyota wil vooral Toyota redden, door – net als Tesla – tractie te krijgen voor een van zijn nieuwe technologieën. En tractie kun je krijgen door je kennis te delen. VHS kon uitgroeien tot dé standaard voor videorecorders mede doordat uitvinder JVC andere fabrikanten toestond om VHS-videorecorders te produceren zonder te betalen voor de patenten. Dus zo revolutionair is de actie van Tesla ook weer niet.
Musk is bezig om een bedrijf groot te maken. Het kan zijn dat Musk dat doet voor het milieu of omdat hij ziet dat duurzame producten een enorm marktpotentieel hebben. Ik meen beide te zien. Maar dat leid ik niet af uit dat vrijgeven van patenten.