Sommige mensen met zonnepanelen kijken met tranen van vreugde naar hun achteruitlopende elektriciteitsmeter. Maar mooi? Er zullen vast mensen zijn die een zwart zonnepanelenplakkaat op een rood pannendak mooi vinden, maar dat heeft meer te maken met de symboliek ervan dan met de aanblik.
Volgens de innovatietheorie van Rogers maakt een innovatie een aantal fasen door, waarin verschillende soorten consumenten door het product worden aangesproken: innovators, early adopters, early majority, etc. Elke groep stelt zo zijn eisen aan het product, waardoor per fase verschilt wat de kritieke eigenschappen zijn. Bij de introductie zijn dat vaak technische prestaties en kosten en als daar niet meer op kan worden geconcurreerd volgen zaken als gebruiksgemak en uiterlijk.
Neem MRI-scanners: eerst waren we dolblij dat we bij mensen in het lichaam konden kijken. Dat mocht wat kosten, qua geld, qua inspanning van het medisch personeel en qua discomfort voor de patiënt. Later zagen fabrikanten kansen in een verbeterde bediening, waardoor het personeel minder fouten maakt en minder stress heeft. Inmiddels heeft Philips een ontwerp voor een MRI-kamer, waarin met behulp van licht, projectie en een vriendelijker vormgegeven scanner patiënten een zo prettig mogelijke ervaring wordt geboden.
Zo’n traject van functionaliteit-gebruiksgemak-uiterlijk lijkt ook ingezet voor zonnecellen. Na een eerste focus op prestatie en kosten werd het gebruiksgemak verbeterd door vereenvoudigde installatie en door de financiering, installatie en onderhoud in één pakket aan te bieden. Nu komen er steeds meer zonnecellen op de markt in de vorm van dakpannen. Momenteel hebben deze nog een lagere opbrengst dan paneelplakkaten, maar dat zal beter worden.
Daarnaast vinden consumenten technische prestaties niet altijd het belangrijkst. Bij toenmalig mobieltjesfabrikant Ericsson hielden de ingenieurs lange tijd vast aan een externe antenne, omdat dat de ontvangst en daarmee de batterijduur verbetert. Bij Nokia was men overtuigd dat consumenten geen antenne wilden en zocht men daar de benodigde technologie voor. Het leverde Nokia een voorsprong op. Zo kan voor mensen die nu nadenken over zonnecellen uiterlijk zo maar eens een doorslaggevende overweging kunnen zijn. Zonne-energie uit een rood pannendak, daar krijg ik nou tranen van in mijn ogen.
Deze column verscheen in de Volkskrant op 28 mei 2016
Foto: Wijkvereniging Tuinwijk